Negatieve Labels: ‘Jij Bent Anders Dan Hun’

In de vorige post, heb ik besproken wat labels zijn en waarom die zo belangrijk zijn. Nu ga ik mij focussen op negatieve labels. Wat zijn negatieve labels, wat voor effect hebben die op ons en hoe kunnen wij die aanpakken?

Even voor de herhaling. Ik zie labels als kenmerken en eigenschappen die anderen op jou kunnen plakken of die jij aan jezelf hangt. Als je naar iemand kijkt, schrijf jij die ander automatisch labels toe. Iemands huidskleur, etniciteit, nationaliteit, leeftijd, taal, taalgebruik, beroep, interesses, uiterlijk, gender, kleding, hobby’s, noem maar op. Alles samen zijn labels die jou en jouw identiteit beïnvloeden.

Iemand beoordelen vanwege zijn etniciteit, huidskleur of religie gebeurd dagelijks en automatisch; een vluchtige gedachte die jij direct weer kan loslaten. Sommige mensen doen dit niet en geloven in die opvattingen, wat leidt tot conflicten zoals wanneer er sprake is van discriminatie en racisme. Het verleden vol racisme en discriminatie heeft geleid tot stereotype en vooroordelen die worden verspreid als ‘feit‘. Dit zijn meningen, gebaseerd op foute denkbeelden van vroeger. Mensen die daarmee worden geconfronteerd, kunnen daar heel erg mee zitten. Die denken dat zulke opmerkingen echt waar zijn.

Deze labels zijn dus niet ‘for life‘, maar voelen wel zo aan. Labels kan jij veranderen omdat jij jouw identiteit en zelfbeeld kan bepalen. Negatieve labels voelen het zwaarst aan en zijn het gevaarlijkst. Ze zijn te herkennen in typische discriminerende opvattingen: Marokkanen stelen, Surinamers zijn lui, Nederlanders zijn gierig, etcetera. Zulke opmerkingen zijn al vervelend en onjuist, maar het kan ook een stapje verder gaan.

In veel TV-shows of vormen van media zien wij stereotypen. Een gekleurde personage (Marokkaans, Turks, Surinaams, kan van alles zijn) die per se een accent moet hebben. Of per se traditionele kleding moet dragen, en heel traditioneel en conservatief moet zijn. Jij kan vast zelf de lijst van stereotypen aanvullen. Hierdoor krijgen wij het beeld dat alle Turken, Marokkanen etcetera zo zijn. Dit is natuurlijk niet waar. Ga maar eens in een grote stad lopen. Welke cultuur, etniciteit of huidskleur iemand ook heeft, iedereen is anders. Natuurlijk bestaan deze mensen die ‘lijken’ op stereotypen, maar dat betekent niet dat alle mensen uit die groep zo zijn of er zo uitzien.

Gekleurde mensen en minderheidsgroepen kennen de opmerkingen wel. ‘Oh, maar jij bent echt anders dan de rest.’ ‘Ben je echt Marokkaans? Maar je hebt geen accent!’ ‘Jij gedraagt je niet als een Marokkaans en kleed je anders.’ Zulke ideeën en opmerkingen komen door het verleden, stereotypen en discriminatie. Dat betekent niet dat je een slecht mens bent als jij weleens zoiets hebt gezegd. Het laat simpelweg zien hoe diep labels in ons brein en ons handelen zitten verwikkeld. Dit begint eigelijk al vanaf de kindertijd.

Vaak worden stereotypen gebruikt als grapjes in comedy shows of op TV. Ik zag het vroeger al in kindershows. Een voorbeeld is de tienershow Jessie, die op Nickelodeon werd uitgezonden. Een van de personages is een stereotypische Indische jongen, Ravi Ross. Zoek maar op, dat geeft een heel duidelijk voorbeeld van een stereotype. Grappen moeten ook zeker gemaakt kunnen worden, maar dan moet wel iedereen erom kunnen lachen en het moet die groep niet schaden. De grens trek ik bij vooroordelen. Wanneer alleen een bepaald stereotype wordt besproken in de media (de Marokkaan als dief) als feit, dan is die groep niet correct gerepresenteerd in de samenleving. Dit kan leiden tot angst, onbegrip en een scheiding tussen verschillende groepen. Marokkanen kunnen dan gediscrimineerd worden en worden allemaal over een kam geschoren. Dit is niet nodig. Daarom is het ontzettend belangrijk dat er over labels wordt gesproken.

Waarom zijn negatieve labels en stereotype nog meer zo schadelijk? Omdat het die groep (vaak gekleurde minderheden) schetst als iets exotisch, buitenslands en ‘anders dan wij‘. Dit vergroot de kloof in de samenleving en leidt soms zelfs tot een onmenselijke behandeling van mensen uit die groep. Dit kan een tragisch einde hebben, zoals is gebeurd bij George Floyd in Amerika. Zwarte mensen worden daar gezien als ‘anders‘ en ongewenst, mede door het verleden en stereotype, waardoor zij niet worden behandeld als mensen. Dit heeft geleidt tot vele slachtoffers in de zwarte Afro-Amerikaanse gemeenschap. Dit kunnen wij hier in Nederland voorkomen en aanpakken door labels te erkennen, herkennen en veranderen.

Labels zijn niet alleen negatief; ze kunnen jou ook kracht geven. Daar ga ik het in mijn volgende post over hebben.